Een fietstocht langs de Gauwzee met als voornaamste bekommernis: rechtblijven. Af en toe even een halte, fototoestel bij de hand. Een voorbijganger signaleerde mij dat er een paartje grutto's op een wei iets verder, vertoefde.
En inderdaad iets verder op weg naar Marken zag ik het paartje. Toen ik blijkbaar iets te lang bleef staan ging een van de vogels op een weipaaltje staan en maakt een enorm kabaal.
Blijkbaar werd ik als een potentieel roofdier aanzien. Maar wat een prachtig tafereel. Een paar grutto's met vermoedelijk jongen verscholen in het hogere gras, prachtige vogels vond ik toen al. Ze vertoefden als het ware op een groen eiland.
Dit was tijdens onze vakantie te Nederland vorig jaar (2019). Toen was ik onder de indruk van de kievit. (1)
Net als vorig jaar zou ik tijdens mijn vakantie een vogel aan een nadere studie onderwerpen. En als je dit wil doen is een boek uit de Vogelserie van de uitgeverij Atlas Contact sterk aanbevolen. Het kon dus niet anders dan over de grutto gaan.
Albert Beintema studeerde biologie te Groniningen. Hij is gespecialiseerd in water- en weidevogels. Hij publiceerde reeds heel wat werk. Deze vogelmonografie werd in 2016 bekroond met de Jan Wolkers prijs, jaarlijks toegekend voor het beste Nederlandse natuurboek.
Het is bij de grutto net zoals bij de kievit, van ver lijkt het een saai gekleurde vogel. Kan je hem van wat meer nabij bestuderen dan blijkt het een prachtig gekleurde vogel te zijn. De grutto is een grote, slanke, langhalzige steltloper in de familie van de strandloperachtigen, samen met de wulpen, tureluurs en vele soorten strandlopers. Ze hebben allemaal relatief lange poten, waarmee ze gemakkelijk door ondiep water kunnen rondstappen om er met hun relatief lange snavels voedsel op te pikken. In broedkleed hebben ze een fraaie kastanjeroodbruine hals en borst, overgaand in een witte buik en zwart-wit gebandeerde flanken. De rug is grijsbruin , met zwarte vlekken op de dekveren. In de meeste gevallen is het duidelijk wat mannetjes en wat vrouwtjes zijn. Vrouwtjes zijn groter, zwaarder en hebben veel langere snavels.
De auteur beschrijft hoe grutto's hun jongen grootbrengen en gaat uitvoerig in op de trektocht van deze vogel naar Afrika. Bijzonder aan dit werk is dat de auteur ook uitvoerig omschrijft hoe het met deze vogel aldaar gaat. Hij ging er meermaals heen voor onderzoek. Prachtige beschrijvingen van de mensen en gewoonten, op sommige momenten was het meer een reisverhaal. Iets minder leuk zijn de vrij gedetailleerde cijfergegevens. Dat het niet goed gaat met de grutto is echter duidelijk. Volgende passage vat in feite alles samen:
"Al met al is in de afgelopen vijftig jaar de kans dat in het boerenland een grutto-ei een kuiken oplevert dat kan opgroeien tot een volwassen vogel, gedaald met 90 procent."
Bijzonder is dat de auteur ook een vrij eerlijk beeld geeft van het wereldje van natuuronderzoekers. Het lijkt voor een buitenstaander allemaal romantisch. Het beeld van de wereldvreemde bioloog, die door de verrekijker geniet van de ondergaande zon, moet toch wel even bijgesteld worden. Het is een zoektocht naar middelen, oncomfortabele reizen, papierwerk, ...en af en toe zelfs zware ruzies tussen onderzoekers.
Verder zijn er de thema's van subsidies aan landbouwers die onder andere later maaien (anders is dit fataal voor de broedende vogels). Ook hier hebben we weer van die prachtige woorden: vluchtstrokenbeleid, plasdrassituaties, gruttoboer,....en wat denk je van het woord weidegangtoeslag. Dit betreft een toelage die de boeren krijgen om de koeien jaarlijks een minimum aantal dagen buiten te laten komen.
Neen, weer een prachtig boek hoor! Ik blijf het herhalen. Echt een aanrader om af en toe eens "out of the box" te lezen. De klassiekers lees je toch nooit allemaal en sommigen blijken uiteindelijk sterk overroepen. En surrealisme is aan mij niet besteed. Geforceerd wegdromen van de werkelijkheid. Neen dan maar liever de keiharde werkelijkheid.
En uiteraard zagen we tijdens onze vakantie de grutto. Toch was het even zoeken. Ik zag er toevallig één bij het begin van de vakantie nabij ons verblijf.
Ik hoopte het tijdens de traditionele fietstocht (nu ja, het is nog maar de tweede keer...) langs de Gauwzee op dezelfde plaats weer grutto's aan te treffen. Maar dit jaar aldaar geen grutto te bespeuren.
Ik begon het al op te geven, doch op weg naar de vuurtoren van Marken (bijgenaamd 'Paard van Marken') zag ik enkele paartjes, zelfs met jongen. Prachtige vogel in een betoverend landschap. Mooie herinnering.
(1) zie voor mijn bespreking van een boek over de kievit een ander blogbericht
https://waut-on-books.blogspot.com/2019/06/
